Të korrunat

Dita me ditë lindej dielli ma i madh e ma i shkëlqyeshëm, e perëndonte i qeshun dhe i kënaqun me njerzi. Fshatarët të zgjuem herët ndër mëngjeset e kristalta, falenderojshin diellin që lind, - e ndër mbramjet, të qindisuna me rrezet e kuqe të diellit, iu falshin dhe iu lutshin që nesër të mos lindi, por të dërgojë shiun, mbasi arat e tyne të mbjelluna, atje poshtë në luginen e gjelbër, dy ditë në javë kanë nevojë për shi.

E dielli i ndëgjonte si ndëgjon prindi i lumtun fëmin e dashur, qeshej i kënaqun, dhe i skuqun perëndonte. Dhe nënesre nuk lindej. As mbasnesre. Por një shi i lehtë i bukur, xhevahir i praruem me ylbera, binte lehtë-lehtë, lëmonte tokën dashunisht, lante dhe shplante barin javash-javash, pa i bamë keq as lulekuqes.

Kështu dy ditë.

Në të tretën ditë prap një diell mrekullisht i bukur! Lëshon rrezet e argjenta që dridhen si po t’ishin gjymtyrët e një shpirtit që ndien hollë e thellë.

Pa masë u gezoheshin njerzit të korrunave t’ardhshme. Nga kodra e fshatit shikojshin se si arat e grunit si një det i gjelbër, trazohen nga flladi i lehtë i perëndimit. Dhe fshatarët shikojshin me sy, ndjejshin se si ritet gruni, e si me grunin dhe ata rriten, mbrrijnë deri në qiell, bahen titaj. Oh! Oh! iu shmangej nga gjoksi i kënaqun tue andrrue të korrunat e ardhshme.

E femitë, tue pamë prindët e tyne të gezuem, gezoheshin dhe ma tepër. Endshin kunora lulesh fushore, i vendosshin mbi kryet e vet te vegjel, kapeshin dora-dora, këndojshin dhe kërcejshin. Ah! Ah! iu shmangej nga gjoksat e tyne të vogjël të mbushun me jetë të re.

Dhe erdh dita e te korrunave.

U çuen fshatarët herët në mëngjesin e kristaltë. Morën drapnat, i mprehën dhe u nisën drejt luginës s’arave. Edhe dielli u lind i madh, i shkëlqyeshëm, i vrau fshatarët ndër sy, e drapnat ndër duert e tyne shndritën dhe vezulluen. Dhe fshatarët, edhe një herë, nga thellsia e zemres i thanë faleminderës dhe, rrokë njeni me tjetrin, vrapuen drejt luginës.

Kur iu avitën arave të tyne, fshatarët nisën t’i fërkojnë syt. Shikojshin para vetes arat e tyne dhe fërkojshin syt. Nuk u besojshin syve të vet. Grykat e topave të luftës u kërcnoheshin t’i përpijnë. Ishin drejtue drejt fshatit. U baheshin fshatarve, këto topa, si perbindshat e prrallave që kanë ndëgjue nga giyshat e tyne dhe u dridhej këmisha mbi shtat.

— Ç’asht kjo? - thojshin tue iu avit topave si të harlisun. I prekshin me dorë e të ftohtit e hekurit u arrinte mu në zemër. Shikojshin rotat e topave që ishin thellue në dhe e iu bahej, ndjejshin si ato rota jane thellue dhe në mishin e trupnave të tyne dhe u dhimbste.

— Ç’asht kjo? Na kët fare s’e kemi mbjellë… E pra, e thanun asht: “Çfarë fare do të mbjellish, të tillë (lashtë), do të korrish.” Na kemi mbjellë farë gruni, ndërsa këtu na kanë bimë topa hekurit.

— Ç’asht kjo? - pyetshin fshatarët e gjorë njeni-tjetrin. Por përgjegje s’kishin askah. Tue iu dridhë, gishtat, lëmojshin topat dhe gjylet, si me dashtë me marrë me të mirë një përbindsh apokaliptik. Por topat mbeteshin hekur i ftohtë dhe përbindshi nuk zbutej.

— Ç’asht kjo? - thoshte secili në vetvete e syt u lotojshin të gjithve nga idhnimi. Ftyrat e tyne u erren dhe ballnat u rudhën. As nuk e panë shkëlqimin e diellit. Por të gjorë, me shpresa të thyeme, me trishtim të papërshkrueshem u kthyen në fshat. E kur arritën ndër shtëpia, gjysëm të marrë nga mendimi dhe vuejtja, fëmive që kërcejshin dhe këndojshin, u thane:

— Do të mësoheni me ngranë hekur!

— Oho, oho, me ngranë hekur, - këndojshin dhe kërcejshin fëmite pa të keq.