Një refren i qytetit tem

Zotni, zotni, të lutem, zotni, ma fal ndoj send! — asht një refren, një refren i bukur i qytetit tem. Kur mëngjezi përtrihet ndër rrugat e qytetit, rrezet e diellit fillojnë të ngatrrohen nëpër kambët e njerzvet, hiet e automobilavet e karrocave fillojnë të rrëshqesin nëpër dhe – atëhere ndër trotuare ja fillon një refren, refren’ i bukur i qytetit tem: ,Zotni, zotni, të lutëm, zotni, ma fal ndoj send!“

Kush mund ta shprehi bukurin’ e këtij refreni? Mozart, Bethoven… hahaha! Kët melodi mund ta këndojnë vetëm trotuaret e qytetit tem, e ta dëgjojnë vetëm qytetarët tonë. Dhe të kënaqen.

Se qytetarëve tonë shumë ua kanda muzikën. Prej mëngjezit deri në mbramje po një refren dëgjojnë dhe nuk mërziten. Kurr ata nuk ja kanë dhanë rrugat (dhe lekun) një kangëtarit. Jo!- se janë adhuruesit e muzikës. Sidomos bukur tingëllon ky refren në muzg të mbramjes: rrugat e qytetit marrin një dekoratë romantike (si janë të paraftyrueme nder piktura në koloritë), njerzit, të kënaqun me jetën e ditës, shkojnë të kënaqen dhe me jetën e natës, qielli qeshet si një virgjineshë e buzët e gjithkujt janë gati t’i apin ka një të puthun dashunije…e në mest të gjithave: refren’ i bukur i qytetit tem. A jeni në gjendje t’ja paraftyroni vetes gjithë ket lumni?

* * *

Për këtë që do t’ju tregoj ma poshtë, nuk dij t’ju tham a asht andër a zhgandër.

“Zotni, zotni, të lutem, zotni, ma fal ndoj send!”- dhe si klysh i bukur (i bardhë, i zi, a i kuq) që të zotit i kërcen dorën t’ja lipijë- q’ashtu një djalë dhetë a dymbëdhetë vjeç tue kërcye kamblikaçik, ecte pranë një njeri-zotni.

Ngadalë, lehtë e tërhiqte për kin të palltos, por lehtë, shumë lehtë se kish frikë mos të zgjojë mnin e zotit, e perëndisë, e dreqit, mnin e këtij njeriu - zotni desha të them; pa pra lehtë e tërhiqte dhe i këndonte: “Zotni, zotni, të lutem, zotni, ma fal ndoj send!” Por njeriu zotni notonte ndër mendime: sezona e re vjen; sezona! sezona! sezona! dhe gjithnjë sezona; ndrron sezona, do të ndrrohet grueja, aj, fëmitë - si e lypë sezona.

Me këto mendime i okupuem nuk e kish në mend lypsin e vogël (as ,bira e mbrame e kavallit"), të cilin nuk e trazojshin as pak sezonat, por i cili mendonte në heshtje, tinzë, se sa mirë do të ushqehet ky zotni, sa pallto të ngrohtë, sa këpucë të bukra ka… Dhe i shtypun, prej këo mëndimesh, tue tërheqë ma fort zotnin, i këndoi me za të naltë: “Zotni, zotni, të lutem, zotni, ma fal ndoj send!” Tash njeriu – zotni, befas u suell, dorën e vrazhdë e hodhi në ftyrë të lypsit të vogël: nuk meriton as një gogol - në kërcnim i tha, dhe shkoi pa i dhënë gja. Jo - po! I dha ftyrës së zbehtë një të rame. Prej krahnorit fëminuer një e fshame vrejtjen e kalimtarve solli. Shiko! Shiko! - tha njeni - lypsi i vogël do të vjedhi!

Kalimtarët mendojshin si djali deshti t’i vjedhi prej xhepit ndoj gja zotnis, e se ky për këto arësye i ra. E lypsit të vogël gjaku prej zemrës në ftyrë drodhi, dhe, si një zog bishe, i ndjekun, fuqin fëminore mblodhe e u dha në të hikun. Ngitte, pa pra ngitte, pa mshirë frika e nxitte, e se djersa shpinën e ftyrën ja late ai nuk u ndalte; por mendonte një birë, një birë të vogël e larg botës ku ngadalë, tinzë do futet dhe aty të vdesë uje.

Një djalë tjetër, ma i madh, e shikonte lypsin e vogël si ngitte dhe, tue iu qeshë me za, i briti: “Hej picorr, ku në dreqoll kaq vrap je nisë? Ndalu! A të bje në mend si e kemi ujdisë punën at ditë? A kujtohesh si e kemi ba: un ty me të gjuejtë në krye me gjithë të holla që kam në dorë, e ti mandej me i marrë… a je në fjalë?”

— Po, por mos më bje fort. Më len t’u ve syvet duert, mos të më verbojsh. — Mirë. Hajd shpejtë! Haha, pse dridhe? A po ke frikë?

— Jo… por po ndjej uri. — A?… a nuk ke frikë… - dhe fill e në krye me kërcnim djali e gjuejti, monedhat u shpërndanë me tingullim, e kryet s’e luejti lypsi i vogël, lypsi i mjerë; por, mandej, pa fuqi, i lodhun u ul ndër gjuj dhe me buzëqeshje filloi lekët me mbledhë. Në ball’ të tij, dielli shkëlqente në një pikë të kuqe: ishte gjaku.

Jo, jo - Këjo nuk qe andërr, por zhgandër, – se një kangëtar, me refren e ngjarje i inspiruem, por gabimisht i inspiruem, por gabimisht i inspiruem, gabimisht këndoi - kështu:

Prej mshirës së pamshirve
lypsi vogël gjallonte.
Jetën e rrokullonte
nëpër udha të ndyta,
nëpër pragje të ngurta,
ndër besime të rrejta.
Por një ditë, kur mshira e diellit shteri.
në gjoks ndjeu si e theri
një dhimbë e re - që mnia
e përfton ndër flija të skamit.
Dhe - dje lypsi i vogël,
por sot diçka tjetër -
si Ahmarrës i vjetër.
një fjalë të randë mendonte
Botës t’ja diktonte…
Fytin e gërdhishte
Fjalën për me nxjerrun,
që mnia e kish shterun
dhe që në gjuhë vdiste…
Por i hutue, mbet ndejun
në kryqzimin e udhve…
Rrotat e autve
shpejt mbi të kaluen
dhe e qetsuen.